Als je PDS of Prikkelbare Darm Syndroom hebt, heb je klachten zoals diarree, constipatie, buikpijn, krampen, winderigheid, een opgeblazen gevoel, enzovoort. Er zijn verschillende manieren om deze klachten te helpen verlichten op lange termijn (zie: Wat is PDS? Wat kun je eraan doen?), maar zelfs tijdens een langetermijnbehandeling kun je ineens een aanval van klachten krijgen, hetzij omdat de behandeling (nog) niet werkt, hetzij omdat je je uitzonderlijk niet aan je behandelplan houdt.
Wat kun je concreet doen bij zo’n acute aanval van klachten?
Wat te doen bij diarree
Is de diarree heviger dan normaal of houdt deze langer aan, raadpleeg dan een dokter. In geval van nood kan die iets voorschrijven om gehydrateerd te blijven. Krijg je koorts of zit er bloed in je stoelgang, ga dan zeker direct naar de dokter!
Zit je met een noodgeval (zelfs naar PDS-maatstaven) en hangt er veel van het moment af, dan kun je eenmalig een pilletje nemen zoals Imodium. Hou er rekening mee dat Imodium alles ook echt zal vastzetten, dus als je snel last hebt van constipatie, kunnen je klachten overgaan van diarree naar constipatie.
Een huis-tuin-en-keukenmiddeltje dat wonderen kan doen, is rijstwater. Kook witte rijst met voldoende water. Giet het kookvocht af, laat het afkoelen en drink het op.
Drink veel en regelmatig water, om ondanks het vocht dat je verliest, gehydrateerd te blijven. Voedsel dat veel water bevat (bouillon, soep, …) helpt ook.
Eet wat extra zout, om je vocht tijdelijk beter vast te kunnen houden.
Eet kleine beetjes tegelijk. Grote maaltijden zijn moeilijker te verteren, eet dus meerdere lichte maaltijden verdeeld over de dag.
Vermijd cafeïne, alcohol, pikant eten en koolzuurhoudende dranken. Deze kunnen de klachten verergeren.
Eet makkelijk verteerbaar voedsel. Als je al diarree hebt, is het niet het moment om dingen te eten die je anders al niet goed verteert. Let op met vettig voedsel, grote hoeveelheden suiker (lees de ingrediënten op je voedingswaren om hier een beter zicht op te krijgen, je zult versteld staan waar overal suiker aan wordt toegevoegd), grote hoeveelheden vezels en FODMAPs* als je het FODMAP-dieet volgt. Pas ook op met melkproducten (behalve misschien yoghurt), ook al zijn ze lactosevrij: ze verteren wat moeilijker.
Eet bijvoorbeeld witte rijst, halfrijpe bananen, kippensoep of noedelsoep (niet uit een pakje), gekookte aardappelen zonder schil, enzovoort.
Rust voldoende uit en slaap genoeg. Je lichaam is al verzwakt, geef het de kans om te herstellen.
Vermijd stress, ontspan. Stress kan de darmen stimuleren, waardoor de diarree erger wordt.
Probeer gemberthee. Overgiet enkele schijfjes verse gember (te koop in de supermarkt) met heet water en laat een paar minuten trekken. Dit drankje helpt ook tegen verkoudheden en misselijkheid, als je twee (of meer) vliegen in één klap wilt slaan.
Een warmtepakketje zoals een kersenpitkussentje, warmwaterkruik of warme thee kunnen voor wat meer comfort zorgen.
Gebruik zacht wc-papier. Alle grapjes terzijde, constant ruw wc-papier gebruiken eist zijn tol…
Wat te doen bij constipatie (verstopping)
Zijn je klachten erger dan normaal, heb je bijkomende symptomen of maak je je zorgen, ga dan naar de dokter. Deze kan eventueel ook een laxeermiddel voorschrijven.
Drink veel water. Hou steeds een glas, drinkbus of flesje water naast je, zodat je niet vergeet om regelmatig kleine beetjes te drinken.
Eet voldoende vezels. Kies bijvoorbeeld eerder voor bruine rijst of volkoren graanproducten. Eet voldoende groenten en wat fruit.
Als je het FODMAP-dieet volgt, let er dan op dat je FODMAPs* vermijdt, om de symptomen niet te verergeren.
Beweeg voldoende. Zorg voor wat rustige beweging, zoals wandelen of yoga. Heb je geen tijd hiervoor, ga dan eens te voet ergens heen waar je normaal met de auto of bus naartoe rijdt, of neem de trap in plaats van de roltrap of lift.
Maak extra tijd vrij om naar de wc te gaan. Het kan zijn dat je gewoon net wat meer tijd nodig hebt om je ding te doen, maar dat het dan wel lukt. Hou hier rekening mee in je dagelijkse tijdsschema.
Voel je dat je moet gaan, ga dan. Als je ineens de neiging krijgt om naar het toilet te gaan, stel dit dan niet uit en ga meteen.
Voel je je gegeneerd om in een openbaar toilet te gaan, probeer je hier dan over te zetten. In geval van nood kun je eerst enkele blaadjes toiletpapier op het water leggen, zodat het minder of geen geluid maakt als je je behoefte doet. Uiteraard is het niet de bedoeling dat je onnodig toiletpapier verspilt, maar als je je echt niet over je gêne kunt zetten, is je gezondheid hier de prioriteit. Je kunt ook proberen de wc’s te gebruiken als er net niemand is, ofwel als er heel veel volk is, zodat de handdrogers constant voor achtergrondlawaai zorgen…
Vind je openbare toiletten gewoon vies, hou dan een pakje vochtige kuisdoekjes in je tas of rugzak, zodat je de bril kunt afkuisen voor je erop moet gaan zitten.
Wat te doen bij buikpijn of krampen
Heb je nog andere symptomen of ergere klachten dan normaal, raadpleeg dan eerst een dokter.
Drink regelmatig water. Drink heel de dag door kleine beetjes water, die samen een groot geheel vormen.
Probeer je buikspieren te ontspannen. Een verkrampte buik kan je klachten verergeren.
Let op een goede zithouding. Als je buik niet genoeg ruimte krijgt, kan deze nog meer verkrampen en pijn doen.
Gebruik een warmtepakketje op je buik zoals een kersenpitkussentje, een warmwaterkruik of een kop warme thee.
Als je echt extreem veel buikpijn hebt, kan het soms helpen om op je handen en knieën te zitten, zodat je buik naar beneden gericht is (gewoon op je buik liggen kan soms ook pijnlijk zijn doordat je lichaam er dan op drukt). Dit trucje zal niet voor iedereen werken, maar het is het proberen waard.
Vermijd het eten van FODMAPs*.
Wat te doen bij een opgeblazen buik of winderigheid
Drink voldoende en regelmatig water.
Let op een goede zithouding. Als je buik niet genoeg ruimte krijgt, kan deze nog meer opzwellen en last veroorzaken. Zit niet verkrampt dubbel geplooid, maar geef je buik de vrijheid om te ontspannen.
Draag losse of elastische kledij. Hoe harder je kledij op je buik drukt, hoe harder je buik op dit ongemak zal reageren door nog meer op te blazen of gas aan te maken. Kies voor losse en rekbare stofjes en vermijd strakke elastieken ter hoogte van de buik. Heb je echt geen comfortabele optie om je te kleden, zet dan je broek helemaal open en leg je trui erover, of draag een lange T-shirt of blouse over je broek.
Vermijd stress. Hoe meer je ontspant, hoe minder erg je klachten zullen zijn. Yoga, meditatie, ontspanningsoefeningen enzovoort kunnen hier eventueel bij helpen.
Doe iets van lichte beweging of stretch, zodat opgehoopt gas in je darmen verder kan bewegen en voor minder druk op één punt in je buik zorgt.
Vermijd het eten van FODMAPs*.
Probeer waar mogelijk je windjes niet binnen te houden, zodat de druk in je darmen wat kan verlichten.
Ga desnoods even naar buiten om alles eruit te laten, zodat je weer op een comfortabelere manier verder kan doen.
* Eén van de langetermijnbehandelingen die bestaan voor PDS, is het FODMAP-dieet. FODMAPs zijn Fermenteerbare Oligo- Di- en Monosacchariden en (And) Polyolen. Het zijn een soort koolhydraten (suikers) die in allerlei dagdagelijkse voedingsmiddelen voorkomen. Het FODMAP-dieet werd ontwikkeld door de Monash universiteit in Australië.